Ở Việt Nam thời kỳ trước đổi mới, trong nhận thức ta thường đồng nhất
sản xuất hàng hóa với kinh tế thị trường và đồng nhất kinh tế thị trường với
chủ nghĩa tư bản. Vì vậy, quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua phát triển tư
bản chủ nghĩa cũng là bỏ qua phát triển kinh tế thị trường, ít chú trọng đến
phát triển sản xuất hàng hóa. Ngày nay, nhận thức về kinh tế thị trường đã có
những thay đổi căn bản.
Kinh tế thị trường được coi là thành quả văn minh chung của nhân loại và
kinh tế thị trường có thể gắn với những thể chế chính trị-xã hội khác nhau. Do
vậy, cổ thể bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa nhưng không thể bỏ qua
phát triển sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường trong thời kỳ quá độ đi lên
chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đảng ta xác định rổ vai trò của kinh tế thị trường
cũng như cơ chế thị trường trong phát triển kinh tế: “Cơ chế thị trường đã phát
huy tác dụng to lớn đến sự phát triển kinh tế – xã hội. Nó chẳng những không đối
lập mà còn là một nhân tổ khách quan cần thiết của việc xây dựng và phát triển
đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa”.
Thực tế, kinh tế thị trường là mô thức kinh tế có tính đa dạng cao, cả
về hình thức của lực lượng sản xuất và hình thức của quan hệ sản xuất, trong đó
có sự biểu hiện phong phú về trình độ của công cụ sản xuất, của phương tiện kỹ
thuật, của kỹ năng và trình độ tay nghề của người lao động. Tính đa dạng ấy còn
thể hiện ở nhiều loại hỉnh sản xuất, kinh doanh, ở quy mô, tính chất của hoạt
động kinh doanh, của lĩnh vực sản xuất và kinh doanh… Trong nền kinh tế thị
trường, các quy luật của nó như quy luật giá trị, quy luật cung cầu, quy luật
cạnh tranh, quy luật lưu thông tiền tệ… tác động một cách đồng bộ vào người sản
xuất, quản lý và kinh doanh. Sự tác động đó có ý nghĩa sống còn đối với mỗi chủ
thể kinh tế – xã hội và với nền kinh tế nói chung. Sự tác động đó đã tạo động
lực cho sự phát triển kinh tế xã hội năng động hơn, hiệu quả hơn trên cơ sở
phân bổ, sử dụng các loại nguồn lực. Trong quá trình phát triền và chuyển biến
của các phương thức sản xuất, sự tác động đã làm cho bước đi từ kinh tế tự
nhiên sang kinh tế hàng hóa như là kết quả tất yếu của sự phát triển lực lượng
sản xuất. Sự phát triển kinh tế – xã hội ngày càng vươn lên nhờ trình độ phát
triển của lực lượng sản xuất. Như vậy, mối quan hệ biện chứng giữa quan hệ sản
xuất và lực lượng sản xuất trong nền kinh tế thị trường thể hiện vừa trực tiếp,
vừa gián tiếp và điều này quy định tính hai mặt của kinh tế thị trường.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: khái niệm về kinh tế thị trường,
cách
mạng công nghiệp ở anh
