Trong thành thị phong kiến, lúc đầu người thợ thủ công vừa là người sản
xuất ra sản phẩm, vừa là người đem chào bán hàng của họ. Nhưng khi thị trường
tiêu thụ hàng hóa mở rộng ra ngoài phạm vi thành thị đã xuất hiện những người
chuyên mang hàng của xưởng thợ đi bán, đi mua nguyên vật liệu cho xưởng thợ đó
sản xuất – đó là các thương nhân.
Thương nhân họp thành từng đoàn người đi khắp lục địa châu Âu vả sang Ấn
Độ để bán hàng. Trên đường đi, họ có chỗ dừng chân, gặp nhau để trao đổi hàng ở
một số địa điểm nhất định, gọi là hội chợ. Hội chợ đầu tiên trên thế giới là
hội chợ Sampanhơ (Pháp).
Khi mang hàng bán, thương nhân cần nhiều tiền để mua hàng. Đầu tiên,
những thương nhân thừa tiền cho thương nhân khác vay, về sau, hình thành những
tổ chức cho vay. Tổ chức cho vay lớn nhất vào thế kỷ XIV-XV là các hãng Mêđeli
(Ỷ), Venđecốp (Bức). Các hãng này không chi là chủ nợ của thương nhân, mà của
cả các quý tộc, vua chúa phong kiến.
Thương nhân giàu có trở thành những nhân vật trung tâm trong thành thị
phong kiến. Thừa tiền, họ tự đứng ra tổ chức xưởng thợ, thuê lao động, tự sản
xuất hàng hóa đem đi bán theo nhu cầu của thị trường, không cần lệ thuộc vào
người thợ thủ công nữa. Như vậy, đã xuất hiện một tầng lớp người mới. Họ không
trực tiếp sản xuất, có vốn, thuê lao động, sản xuất ra hàng hóa để bán và kiếm
lời. Đó là mầm mống của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện ở một số
thành phố ven bờ biển Địa Trung Hải vào thế kỷ XIV-XV.
Tuy nhiên, thời đại của chủ nghĩa tư bản chỉ bắt đầu từ thế kỷ XVI, nó
gắn liền với nhiều điều kiện mới.
Ảnh hưởng của các phát kiến địa lý vĩ đại
Ở Tây Âu vào thế kỷ XV, mặc dù nồng nghiệp và thủ công nghiệp đều có sự
phát triển nhưng các nguồn thu của triều đình ở nhiều quốc gia phong kiến vẫn
không đủ để thanh toán các khoản chi phí xa xỉ trong triều đình. Để bù đắp cho
khoản thiếu hụt đó, triều đình đã phải đi vay nợ, chủ yếu là của thương nhân.
Vua chúa nợ thương nhân nhiều, ngân khố nhà nước vẫn thiếu hụt. “Khát vàng” là
động lực thúc đẩy các quốc gia phong kiến tìm con đường mới sang phương Đông để
tìm kiếm vàng bởi con con đường giao thương quen thuộc giữa châu Âu và các nước
phương Đông khi đó là Trung Quốc, Ấn Độ trên Địa Trung Hài đã bị đế quốc Thổ
Nhĩ Kỳ chiếm giữ. Nhả nước phong kiến Tây Ban Nha, lúc này đang ở giai đoạn
hùng cường nhất, đã tổ chức tìm kiếm những con đường mới sang phương Đông. Đó
chính là nguồn gốc của những phát kiến địa lý vĩ đại.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: khái niệm về kinh tế thị trường,
cach
mang cong nghiep
